Podstawą prawną żądania odszkodowania za opóźniony lot jest Rozporządzenie (WE) 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.02.2004 roku. Ten jakże ważny dla nas akt prawny określa wysokość kwoty odszkodowania, jaka Ci przysługuje. Oczywiście w zależności od czasu opóźnienia, długości trasy lotu oraz przyczyn. Stanowi o Twoich prawach i obowiązkach ale także obowiązkach przewoźnika lotniczego. Przede wszystkim w zakresie zarówno opóźnionych lotów, a także odwołanego lotu, overbookingu czy opóźnionego lotu z przesiadką. Na tej podstawie możesz uzyskać od 250 do 600 EUR.
Jako ciekawostkę powiemy Ci, że inną ważną podstawą dochodzenia odszkodowania za opóźniony lot, a chyba nawet ważniejszą, jest wyrok Europejskiego Trybunał Sprawiedliwości. Wyrok z dnia 19 listopada 2009 w połączonych sprawach oznaczonych sygn. akt: C-402/07 i C-432/07. Co do zasady bowiem Rozporządzenie EU nr 261/2004 miało dotyczyć odszkodowań jedynie za odwołany lot. I tu niespodzianka :-). Zgodnie z uzasadnieniem do powołanego powyżej wyroku ETS, opóźnienie lotu o więcej niż 3 godziny zostało zrównane z odwołaniem lotu. Trybunał uznał bowiem, że niedogodności związane z opóźnieniem lotu o więcej niż 3 godziny są porównywalne do tych przypadków gdy lot zostaje odwołany. Oczywiście w pełni przychylamy się do przedstawionego przez ETS stanowiska:)
Czy wizja zrekompensowania sobie problemów w podróży kwotą od 250 do 600 Euro wydaje Ci się kusząca? Na pewno tak! Szczególnie, że dodatkowej gotówki na nasze potrzeby nigdy za wiele!
Pamiętaj jednak, że roszczenia o odszkodowanie za opóźniony lub odwołany lot ulegają przedawnieniu. Dowiedz się, że zgodnie z przepisem art. 778 Kodeksu cywilnego roszczenia z umów przewozu osób, w tym przewozu lotniczego, przedawniają się z upływem roku. Uwaga! – roku od dnia wykonania przewozu (opóźniony lot). A gdy przewóz nie został wykonany (odwołany lot) – od dnia kiedy miał być wykonany. Co istotne – roczny termin przedawnienia potwierdził również w swojej uchwale z dnia 17 marca 2017 Sąd Najwyższy, w sprawie o sygn. akt: III CZP 111/16.
Zgodnie z przepisami Rozporządzenia EU nr 261/2004 oraz wyrokiem Europejskiego Trybunał Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 2009 w połączonych sprawach o sygn. akt: C-402/07 i C-432/07 przysługuje Ci odszkodowanie za opóźniony lot jeśli Twój samolot opóźnił się co o najmniej 3 godziny. Koniecznie zatem zanotuj czas przylotu – lądowania w miejscu docelowym. Należy bowiem pamiętać, że nawet jeśli opóźnił się czas odlotu, to piloci mogą nadrobić opóźnienie w trakcie lotu. Idealnie jeśli “złapałeś” czas w momencie, kiedy otwierają się drzwi w samolocie. De facto liczy się bowiem czas umożliwienia pasażerom opuszczenie samolotu, a nie czas przyziemienia. Takie stanowisko wynika jednoznacznie z Zawiadomienia Komisji EU do Wytycznych interpretacyjnych dotyczących Rozporządzenia EU nr 261/2004 – vide pkt. 3.3.3. Wytycznych. Również Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 4 września 2014, w sprawie o sygn. akt: C-452/13 jednoznacznie stwierdził, że pojęcie “czas przylotu”, służące do ustalenia długości opóźnienia, jakiemu podlegają pasażerowie lotu, oznacza moment, w którym co najmniej jedne drzwi samolotu otwierają się, przy założeniu, że w owym momencie pasażerowie mają prawo opuścić samolot. Z naszego doświadczenia wynika, że czasami znaczenie ma nawet kilka lub kilkanaście minut. Od momentu przyziemienia, do momentu otwarcia drzwi samolotu mija bowiem co najmniej kilka minut. Ma to w szczególności duże znaczenie w przypadku dużych portów lotniczych, gdzie czas kołowania od pasa do miejsca zatrzymania może być znaczący. Z tych też powodów przewoźnik lotniczy ma obowiązek rejestrowania czasu przylotu na podstawie np. oświadczenia podpisanego przez załogę samolotu lub agenta obsługi naziemnej.
Twój lot opóźnia się z konkretnego powodu. Koniecznie dopytaj obsługę lotniska lub członka załogi o powód opóźnienia Twojego lotu. Zarówno wskazania przyczyn opóźnienia lotu jak również przyczyn jego odwołania, a także faktycznej długości opóźnienia możesz żądać na piśmie. To bardzo ważna informacja, gdyż odszkodowanie za opóźniony lot przysługuje w sytuacji, gdy opóźnienie jest zawinione przez przewoźnika. Przykładem okoliczności, które uprawniają Cię do ubiegania się o odszkodowanie jest np. usterka samolotu, problem z załogą lub inne kwestie operacyjne. Tutaj musimy wykluczyć niekorzystne warunki pogodowe, strajk obsługi lotniska lub inne przyczyny techniczne po stronie lotniska, które uniemożliwiły linii lotniczej realizację Twojego lotu. Powyższe okoliczności nadzwyczajne zwalniają bowiem przewoźnika lotniczego z obowiązku zapłaty odszkodowania za opóźniony czy odwołany lot.
Pamiętaj jednak, że zgodnie z przepisem Art. 5 ust. 3 Rozporządzenia EU nr 261/2004, przewoźnik lotniczy nie jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania za opóźniony czy odwołany lot, jeżeli może dowieść, że odwołanie lub opóźnienie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Kluczowe jest tu słowo “dowieść” bowiem ciężar dowodu udowodnienia zaistnienia okoliczności nadzwyczajnych spoczywa na przewoźniku, trudno bowiem byłoby udowodnić pasażerowi, że nie wystąpiły okoliczności nadzwyczajne – trudno udowadnia się, że “nie jest się wielbłądem”:) Obciążenie przewoźnika lotniczego ciężarem dowodu okoliczności nadzwyczajnych znajduje również potwierdzenie w przepisie art. 6 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.
Jeśli nie otrzymujesz żadnego komunikatu, domagaj się podania przyczyny, najlepiej na piśmie. Jako pasażer i klient linii lotniczej masz prawo wiedzieć co się dzieje! Jeśli wciąż nie jesteś pewien, gdyż otrzymujesz zbyt ogólne komunikaty, zawsze swój opóźniony lot możesz zweryfikować z nami. Jeśli to możliwe to również samodzielnie staraj się udokumentować np. fotograficznie przyczyny opóźnienia. Jeśli jesteś na lotnisku i widzisz, że inne samoloty odlatują/lądują o czasie, a od swojego przewoźnika otrzymujesz informację, że przyczyną opóźnienia są niekorzystne warunki atmosferyczne na lotnisku odlotu, to coś jest nie tak, żeby nie napisać, że przewoźnik usiłuje wprowadzić Cię w błąd. Jeśli masz wątpliwości
Jeśli czekasz na lotnisku już co najmniej 2 godziny być może przewoźnik zaproponował Ci posiłek. Jeśli lot ma się odbyć w dniu następnym zapewnił Ci hotel? Świetnie, gdyż zapewnienie Ci opieki to obowiązek linii lotniczej. Pamiętaj jednak, że odszkodowanie za opóźniony lot i tak Ci się należy bez względu na zaproponowane bonusy od linii lotniczej. Prawo do odszkodowania wynika z przepisu Art. 7 ust. 1 Rozporządzenia EU nr 261/200r, natomiast prawo do opieki (posiłki, napoje, ew. zakwaterowanie) przewiduje Art. 9 ust. 1 w/w Rozporządzenia. Prawo do opieki nie wyklucza Prawa do odszkodowania.
Humorystycznie wspomnieć należy, iż Rozporządzenie EU nr 261/2004 przewiduje w ramach prawa opieki dodatkowo: bezpłatne dwie rozmowy telefoniczne (w tym jedną sugeruję od razu wykonać pod nr 500 600 607:), dwie przesyłki faksowe, lub e-mailowe oraz dwa dalekopisy (czymkolwiek one są:)).
Zniżki i vouchery na kolejne loty to jedna z opcji chętnie wykorzystywana przez przewoźników. Co do zasady i zgodnie z przepisem art. 7 ust. 3 Rozporządzenia, odszkodowanie jest wypłacane w gotówce, elektronicznym przelewem bankowym lub czekami bankowymi. Jedynie za pisemną zgodą pasażera, zapłata może nastąpić w bonach podróżnych lub w innych formach.
Dlatego najlepiej niczego nie podpisuj, gdyż może się zdarzyć, że podpisując w zdenerwowaniu potwierdzenie otrzymania posiłku równocześnie zrzekasz się roszczenia o odszkodowanie za opóźniony lub odwołany lot.
Zawsze staraj się zachować bilet i kartę pokładową. Ubiegając się o uzyskanie odszkodowania za opóźniony lub odwołany lot musisz bowiem wykazać, że Ty ze swojej strony stawiłeś się do odprawy pasażerskiej, ergo byłeś gotowy lecieć wskazanym samolotem, a przewoźnik Ci to uniemożliwił. Innymi słowy spoczywa na Tobie obowiązek wykazania, że umowa przewozu lotniczego była przez Ciebie wykonywana prawidłowo.
Art. 3 ust. 2 Rozporządzenia EU nr 261/2004 stanowi bowiem, że o odszkodowanie za opóźniony lot ubiegać mogą się pasażerowie, którzy zgodnie z wymogami i w czasie określonym uprzednio przez przewoźnika lotniczego lub przez organizatora usługi turystycznej stawili się na odprawę pasażerską. Stawienie się do odprawy pasażerskiej nie może nastąpić później niż 45 min przed ogłoszoną godziną odlotu.
Jeżeli Twój przelot organizuje biuro podróży, to umowa z organizatorem imprezy turystycznej jest właśnie Twoim biletem. Wówczas o odszkodowanie za opóźniony lot ubiegamy się tak samo jak w przypadku lotów rejsowych i tak samo prosimy o zachowanie karty pokładowej wręczanej podczas odprawy pasażerskiej.
Nie ma znaczenia ile zapłaciłeś za bilet – nawet jeśli lecisz tanimi liniami odszkodowanie za opóźniony lot także Ci się należy.
Należy jednak pamiętać, iż zgodnie z przepisem art. 3 ust. 3 Rozporządzenia EU nr 261/2004 odszkodowanie nie przysługuje jeśli pasażer podróżował bezpłatnie lub na podstawie taryfy zniżkowej, która nie jest bezpośrednio lub nawet pośrednio dostępna powszechnie.
Z drugiej jednak strony odszkodowanie za opóźniony lub odwołany lot przysługuje pasażerom posiadającym bilety wydane przez przewoźnika lotniczego lub organizatora turystycznego w ramach programu lojalnościowego lub innego programu komercyjnego.
Odszkodowanie za opóźniony lot przysługuje również w przypadku lotów czarterowych, tak samo jak w przypadku zwykłych lotów rejsowych.
Humorystycznie warto nadmienić, że zgodnie z Art. 3 ust. 4 Rozporządzenia EU nr 261/2004 przepisy dotyczące odszkodowania za opóźniony lub odwołany lot mają zastosowanie tylko do pasażerów przewożonych samolotem sklasyfikowanym jako stałopłat o napędzie silnikowym – loty balonem lub szybowcem jak widać odpadają:)
W przypadku lotów czarterowych należy szczególnie pamiętać o zachowaniu kart pokładowych aby udowodnić, że pasażer stawił się do odprawy pasażerskiej na dany lot.
Wysokość odszkodowania zależy od trasy lotu regulowana jest przepisem Art. 7 ust. 1 lit. a-c Rozporządzenia EU nr 261/2004:
Rozporządzenie obejmuje loty wewnątrz UE oraz takie kraje jak np. Norwegia czy Islandia. W części obejmuje też loty międzynarodowe ale wówczas ma znaczenie fakt, czy Twój przewoźnik jest zarejestrowany w UE oraz miejsce Twojego wylotu. Brzmi trochę skomplikowanie ale rzuć okiem na poniższą tabelkę.
| Lot | Przewoźnik z UE | Przewoźnik spoza UE |
| z lotniska w UE do UE | tak | tak |
| z lotniska poza UE do UE | tak | nie |
| z lotniska UE do lotniska poza UE | tak | tak |
| z lotniska poza UE do lotniska poza UE | nie | nie |
Od powyższej zasady są też wyjątki, np. w przypadku jednego planu podróży przy lotach łączonych. Zatem powyższą tabelę traktuj informacyjnie i zweryfikuj z nami prawo do odszkodowania za lot.
